کورتانا در سیستم عامل ویندوز ۱۰ مانند یک دستیار صوتی عمل می کند کاربران می توانند از طریق دادن فرمانهای صوتی به کورتانا، ایمیلهای خود را ارسال کنند، قرار ملاقات ثبت کنند و بسیاری از کارهای روزمره خود را انجام دهند. نام کورتانا از شخصیت کورتانا در بازی معروف هِیلو اقتباس شده است کورتانا در این بازی نقش هوش مصنوعی را داشت.
کورتانا برای اولین بار با ویندوزفون ۸.۱ معرفی شد و پس از بدست آوردن محبوبیت، مایکروسافت آن را به ویندوز ۱۰ نیز اضافه کند، کورتانا با توجه به اینکه عمر زیادی در ویندوز ندارد اما در همین زمان کوتاه آنقدر جذاب بوده است که مایکروسافت قصد دارد آن را روانه سیستم‌عامل‌های iOS و اندروید کند.
پس از فعال شدن کورتانا این دستیار صوتی کارهای زیادی را که کاربر باید آنها را با ماوس و صفحه‌کلید انجام می‌داد به راحتی برای او انجام می دهد، برنامه‌ها و یادآوری آنها، ثبت محتوای ایمیل و سایر پیام‌ها، جستجوی صوتی در اینترنت و کامپیوتر و اجرای اپلیکیشن‌ها بوسیله کورتانا به راحتی انجام می‌شود.
کورتانا در واقع در ویندوز 10 نصب شده و فعال است و فقط با صدور فرمان صوتی Hey Cortana می توانید دستیار شخصی خود را فرا بخوانید و سپس می‌توانید به کورتانا فرمانهای خود را بدهید و کورتانا در چشم بهم زدنی به سوال‌های شما پاسخ می‌دهد. بر اساس کیفیت میکروفونی که در ویندوز استفاده می کنید، می توانید در فاصله ای حداکثر دو متری با کورتانا به گفتگو بپردازید. کورتانا حتی در محیط های شلوغ نیز قادر به تشخیص گفته های شما می باشد.. کورتانا یک ریاضیدان خوب نیز هست او می تواند مشکلات ریاضی شما را به راحتی حل کند، همچنین توانایی تبدیل واحدها را به یکدیگر دارد. برای مثال فارنهایت به سلسیوس، او همچنین از آخرین تحولات نرخ ارز هم خبر دارد.
شما باید از طریق تنظیمات کورتانا اطلاعاتی را در خصوص خودتان به آن بدهید. هرچه قدر دامنه این اطلاعات بیشتر باشد کورتانا می‌تواند کمک بیشتری به شما کند. شـما مـی تـوانید اطـلاعـاتی در خـصوص علـایق خـود به کـورتانا بـدهـید تـا بـراساس این اطلاعات برنامه های مناسب با سلیقه شما را جمع‌آوری کرده و در اختیارتان دهد. همچنین امکان مشخص کردن مناطق مورد علاقه شما یکی دیگر از مزایای کورتانا است.
این دستیار صوتی می‌تواند فاصله شما تا مکان مورد علاقه تان را محاسبه کند، کورتانا اطلاعاتی را در مورد حریم خصوصی شما جمع‌آوری می‌کند تا در جستجوهای بعدی با استفاده از این اطلاعات نتایج بهتری و درستتری را در اختیار شما قرار دهد. این اطلاعات در بانک اطلاعاتی نگه‌داری می‌شود، این بانک در حساب ابری وان‌درایو ذخیره می‌شود، البته اگر شما در خصوص حریم شخصی خود حساس هستید می توانید از طریق تنظیمات کورتانا ویژگیهای این قسمت را تغییر دهید. البته اگر شما علاقه ای به استفاده از این دستیار صوتی ندارید می توانید به راحتی آن را در سیستم عامل خود غیرفعال کنید.